Sorularla Çifte Mühendis Olma Hikayem

Selamlar,

Sosyal medya hesaplarımda kendimi "çifte mühendis" olarak tanımlamamdaki sebep, Bilgisayar Mühendisliği'nin yanı sıra çift anadal programı ile Endüstri Mühendisliği'ni de bitirmiş olmamdır. İki mühendislik bitirince çifte mühendis demeyi kendime uygun buldum. Üstelik sene kaybı olmadan hazırlıkla birlikte 5 akademik dönemde tamamladım. Günümüzde, yazılım mühendisi olarak kariyerime devam etmekteyim.

İki bölüm bitirmemdeki önemli dönemler:

• 2012 Eylül: İngilizce hazırlık sınıfının başlangıcı
• 2013 Şubat: Hazırlığın yarım dönemde bitişi ve Bilgisayar Mühendisliği'nin başlangıcı
• 2014 Eylül: Endüstri Mühendisliği'nin başlangıcı
• 2017 Haziran: İki bölümdeki derslerin tamamlanarak mezun olunması

Aldığım diplomalar

Mezuniyetten 5 yıl sonra yazmaya karar verdiğim bu yazımın, çift anadal yapmayı düşünen veya mevcutta yapan kişilerin kafasına takılan genel sorular konusunda bir fikir vereceğine inanıyorum. Cevaplarken, kendi tecrübelerim üzerinden tavsiye ve tecrübe paylaşımım olacaktır. Okumakta olduğunuz üniversite ve öğrenci profilinize uygun olarak kendinize uyarlayabilirsiniz.

Öğrenci ve mezuniyet döneminde bana sıkça gelen soruları, yaşadığım hikayelerimle birlikte cevaplarını aşağıda bulabilirsiniz. Katkı yapmak isterseniz yorum kısmına belirtebilirsiniz.

Öncelikle çift anadal nedir?

Çift Anadal Programı, üniversitede lisans eğitimi alırken eş zamanlı olarak farklı bir bölüme kayıt yapıp eğitim almasıdır. Belli bir ortalama ve üzerine sahip olan kişiler başvuru yapabilir. Başarılı bitiren kişiler ikinci bir diplomaya sahip olabilir.

Soru 1: Mühendis okuyan kişiler, mühendislik bölümüyle çap yapmak zorunda mıdır?

Cevap: Şart değil fakat bölümlerdeki ortak disiplin ve konulardan dolayı çap bölümünüze kolay uyum sağlayabilirsiniz. İki bölümdeki ortak dersler sayılacağından çap bölümüne ait ders sayısı azalmış olacaktır. Bazı üniversitelerde bölüm/fakülte kısıtı mevcut.

Hikayem: Bilgisayar Mühendisliği okurken ortalamam 3.00 ve üzeri olduğundan başvuru yaptım. Başvuru sırasında iki bölüm tercih edilebiliyordu. İlk sırada Endüstri Mühendisliği, ikinci sırada ise Mimarlık yazdım. Genel olarak ortak dersler fazla olduğundan bana mantıklı gelen Endüstri Mühendisliği olduğu için ilk sırada yazdım. Mimarlıkta tasarım ve çizim konuları ilgimi çekiyordu. O dönemde mimarlık okuyan arkadaşlarımın maketleri ilgimi çekiyor onlarla sohbet ediyordum. Maket için masraflar, toplu taşıma kullanırken çanta taşıma zorluğu ve uykusuz kalma korkusundan tercih etmedim. Sonuçta hayal ettiğim değil mantığım ağır bastı.

Soru 2: Ders çakışması ve ortak sınavlar konusu nasıl yönetilebilir?

Cevap: Ders çakışması, çap yapanlar için kaçınılmaz bir durumdur. Ders seçimlerinde öncelik olarak, ana bölüm dersleri seçilmelidir. Genellikle çap bölümü için 1 sene uzatma hakkınız olabilir. Bu yüzden; çap bölüm derslerinizi seçmeye başlayabilirsiniz. Çap bölüm derslerinde ön koşul olma durumunu da göz önünde bulundurun. Eğer çap bölümüne ait bir ders bir sonraki dönem açılacaksa ya da farklı bir dersin ön koşulu değilse sonra da alınabilir. Bir başka ihtimal olarak, çakışan derslerde farklı gün ve saatlerde alma şansınızın olup olmadığını inceleyin. Eğer varsa, anlatılan konu aynı olacağından ayrı zaman dilimi seçebilirsiniz. Hocalara çap yaptığınızı belirtirseniz özellikle sınavlar konusunda farklı bir çözüm uygulanabilir. 

Anahtar durumlar

• Derslerdeki ön koşul durumu
• Devam zorunluluğu
• Farklı gün ve saatte ders var mı? (Section/şube olarak da bilinir) 
• Hocalarla ilişkiniz

Hikayem: Ana bölümdeki ilk iki sene sonrasında başladığım çap bölümünde, ilk dönemlerde çakışma yaşamıyordum. Yüksek ortalamamdan kaynaklı fazla kredi alma şansımla üstten ders aldığım için bölüm derslerimden kalan boşluklara endüstri alan dersleri denk geldi. Sonraki dönemlerdeki derslerde gelen çakışmalarda farklı şubelerde dersleri ayarladıktan sonra eğer çakışma oluyorsa hocalarla konuştum. Önceliği bölüm dersi veya devam zorunluluğu olan derse yönelerek dönemi geçirdim. Devam zorunluğu olsa da belli bir saat devamsızlık yapma hakkı vardı.(10-15 saat) O arada çakışan derse girerek takip edebilme şansım oluyordu. Devam zorunluluğu olmasa bile derse girip imza veriyorsak yoklamadan puan kazanıyorduk. Örneğin; 2 saat çakışan iki dersim varsa 1 saat endüstri 1 saat bilgisayardan derse girip dersleri takip ettiğim de oldu. Anlayışlı hocalarım sayesinde imza verebildiğim oldu. Sınavlar da şansıma hiç çakışmadı. Çakışsaydı da eminim bir çıkış yolu olacaktı. 

3. sınıfta 45 kredi aldığım bir dönemde pazartesi iki ders arası 6 saat boşluk ve salı günü hiç dersim olmadı. Ders seçim döneminde inanılmaz nokta atış seçimler yapmışım değil mi? 😂

Soru 3: Mühendislikte stajlar ve bitirme projeleri nasıl oluyor? İkisinde de zorunlu mudur?

Cevap: Üniversitenizin yönetmeliğine göre ilerlemelisiniz. Bölümleri ilişkilendirebilirseniz stajları saydırma durumunuz olabilir ya da alana göre farklı staj yapmanız gerekebilir. Bitirme projesi ayrı olur. Proje sunumlarında bölümünüzün hocaları sunumunuzu izler. Hocaya vereceğiniz raporunuz ve dersin notu ayrıdır. Bitirme projesi bölümlerde saydırılamaz.

Hikayem: İki bölümdeki danışman hocalarımla iletişime geçtim. Bizim üniversitede iki farklı şirkette veya aynı şirketin farklı departmanlarında staj yapmak gerekiyordu. Bilim İlaç'ta yaptığım staj, Gebze Organize Sanayi Bölgesi'nde geçiyordu. Endüstrideki ilk stajımı fabrika stajı mantığıyla ifade ettim ve fabrikadaki gözlemlerimi ve iş akışlarını anlattım. Doğuş Teknoloji'nde yaptığım staj, yönetim stajı gibi olup, iş analisti ve süreç yönetimi konularını raporumda irdeledim. Böylece iki bölüm için dört farklı şirket arama derdim kalmadan çözüldü. 

Bitirme projelerinde; Bilgisayar bölümünde yazılım, Endüstri bölümünde fizibilite çalışması alanında simülasyon projelerinde yer aldım. Raporlar, sunumlar ayrı oldu.

Soru 4: Özel üniversitelerde bölümünüzdeki bursunuz, çift anadal yapılacak bölümde de aynı mı oluyor?

Cevap: Genel gözlemim, evet. Bizim üniversitede tam burslu Bilgisayar Mühendisliği okuyan Endüstri Mühendisliği'nde de tam burslu okuyabiliyordu. Burs koşulları konusunda yönetmelikleri takip etmelisiniz.

Hikayem:  Bilgisayar Mühendisliği ve Endüstri Mühendisliği bölümlerini tam burslu olarak tamamladım. Çift anadal bölümüm devam ederse en fazla bir akademik yıl daha bursum devam ediyordu. 

Soru 5: Çift anadal ile yan dal arasındaki farklar nelerdir?

Cevap: Çift anadal da o bölümün derslerinin tamamını almak zorundasınız. Ortak dersleriniz varsa sayılacaktır. Yan dalda ise belli sayıda ders alarak tamamlayabilirsiniz. Çift anadal, ikinci bir diploma sunarken; yan dal, sadece o bölümle alakalı sertifika sunar.

Not: Çift anadal programından yan dala geçiş olabiliyor. Zorlandığınızda en azından emeklerinizin boşa gitmemesi için yan dala yönlenebilirsiniz.

Soru 6: Çap yapınca sosyal hayatım olumsuz etkilenir mi?

Cevap: Çift anadal programına başlamak, ders çalışma ve bölümde başarılı olmak yönünden ekstra efor gerektirecektir. Buna rağmen; iyi bir planlama ve sorumluluk bilinciyle sosyal hayattan geri kalmayabilirsiniz.

Hikayem: İki bölümdeki eğitimim sırasında dersleri takip edip geçerken ders aralarında basketbol oynadım, koro grubunda yer aldım, arkadaşlarımla da vakit geçirdim. Alanımla ilgili araştırmalar da yaptım. Aynı zamanda üniversitede Bilgisayar ve Bilişim Kulübü yönetimindeydim. Ben, akademik ve sosyal hayatı bir arada yönetilmesi taraftarıyım. 

Soru 7: Çift anadal diplomasına sahip olmak kariyerimde bana ne kazandırır?

Cevap: İki farklı diploma = İki farklı meslek gibi düşünebilirsiniz. Örneğin; işletme okurken çap ile hukuk okuyup avukat olma şansız var. Farklı disiplinlerden bir şeyler öğrenip mesleğinizde ilerleyebilirsiniz.

Hikayem: Kariyerimde; şu an yazılım geliştirirken iş analizi, analitik düşünce konusunda ve şirket işleyişlerinde, ekip yönetimlerini gözlemleyebilme konusunda fayda sağlıyor. Orta vadede; takım liderliği, ekip yönetmede endüstri mühendisliğindeki yönetimsel konuların bana yardımcı olacağını, uzun vadede; şirket kurmak istersem fizibilite çalışmalarında katkısı olacağını düşünüyorum.

Soru 8: Ders saydırma konularında ve müfredat değişiklerinde nasıl bir aksiyon alınabilir?

Cevap: Müfredat değişiklerinden önce alınmış dersler, alınmıştır. Fakülte yönetim kurulu ders ilişkilendirmelerini yapacaktır. Örneğin 3. sınıftasınız ve 1. sınıfa yeni ders eklendi ve kaldırılan ders oldu. 1. sınıfa yeni eklenen dersi almazsınız. Kaldırılan dersi de geçtiyseniz kredi de kaybetmezsiniz. (Burada alttan ders bırakmadığınızı varsayıyorum.)

Ders saydırma konusunda ise ana bölümünüzde seçmeli ders aldınız ve endüstri de seçmeli ders varsa bilgisayardaki seçmelileri endüstriye de saydırma durumunuz var. Danışman hocanıza sormanızda fayda var. 

Hikayem: Mezun olacağım sene bölümlerimde müfredat değişikliği oldu. Ya yeni dersler eklendi ya kaldırıldı ya da yeri değişti. Fakülte, bize 4. sınıftan önceki derslerden sorumlu olmadığımızı fakat yeni eklenen derslerden sorumlu olduğumuzu belirtti. Beni etkileyen ufak detaylar vardı. 

• 4. sınıfta almam gereken Türkçe dersi, 3. sınıfa alındı. Teknik olarak alttan dersim kalmış olduğundan Türkçe dersini aldım. 
• Mesleki Etik dersi, 4. sınıf Endüstri ve 3. sınıf  Bilgisayar bölümüne eklendiğinden ufak bir karmaşa vardı. Bilgisayarda geçtiğim dersi Endüstride almam gerekecekti ve almak istemiyordum. Fakülteye verdiğim dilekçe sonucunda Endüstride 4. sınıf olduğumdan dersi almam gerektiği ama istersem Bilgisayarda sayılmayabileceği bilgisi geldi. Mecbur almak zorunda kaldım. Bilgisayar bölüm ortalamamı etkileyeceğinden dilekçe vererek Bilgisayar Mühendisliği kredilerime dahil ettirmedim.

Ders saydırma konusunda;

• Mühendislik bölümlerinde 1. sınıfta ortak dersler yoğundu bu yüzden otomatik sayıldı. Alan dışı seçmeliler de otomatik sayıldı. 
• İki bölümün alan dersleri kendi transkriptlerinde yer aldı. 
• Bilgisayardaki alan seçmelilerimden yüksek notlu 2 dersi Endüstri alan seçmelilerime dilekçe ile saydırmayı başardım.

Anahtar durumlar

• Seçmeli dersler konusunda yönetmelikleri incelemek
• Mezun olmak için gereken kredileri toplamak. Fazlası olsun eksiği olmasın.

Genel tavsiyeler

• Öncelikle kendinize güvenin. Çift anadal programına başladıysanız demek ki başarılı bir öğrencisiniz.
• Üniversitenizin çift anadal yönetmeliğini iyice okuyup anlayın. Oradaki bir detay bile sizin dönem kaybı, ders saydırma, özeldeyseniz burs durumunuzu etkiler. 
• Mezuniyet aşamasına gelmeden ders saydırma işlerinizi tamamlamalısınız.
• Önceliğiniz ana bölüm derslerine odaklanmak olmalı fakat çift anadal bölümünüzü de önemseyin. Diploma almak için değil size bir şeyler katması için seçiyorsunuz.
• Çift anadal ve yan dal arasında tercih yapacaksanız ikinci diploma yönünden çift anadal yapmanızı tavsiye ediyorum.
• İş görüşmelerinde "Neden çift anadal yaptınız?" sorusuna hazırlıklı olun. Karşı tarafı tatmin edici bir hedefle gitmelisiniz. "Özel üniversitelerde herkes çift anadal yapar. Kendi bölümünde yoğunlaşabilirdin." gibi karşılık veren ön yargılı kişilere denk geldim.
• İş hayatınızda kaç diploma aldığınıza değil çıkardığınız işe bakıyorlar. Bu nedenle aldığınız eğitimlerin size kattıklarıyla işinizde ilerlemelisiniz.

Keyifli ve faydalı olmasını umarak, çalışmalarınızda kolaylıklar diliyorum.